Een deel van het grondgebied van Houtave is sinds 1993 een door de Vlaamse overheid beschermd dorpsgezicht.

Op de kaart hieronder ziet u precies welk gebied beschermd is en welke panden binnen het beschermde dorpsgezicht liggen.

Wat is een beschermd dorpsgezicht?

Een beschermd dorpsgezicht is een manier waarop de Vlaamse overheid onroerend erfgoed kan beschermen. Een deel van de dorpskern van Houtave is sinds 1993 beschermd als dorpsgezicht – net zoals de dorpskernen van Zuienkerke, Meetkerke en Nieuwmunster trouwens. Zo’n bescherming heeft enkele specifieke gevolgen. Er zijn onder meer diverse vormen van financiële ondersteuning mogelijk om het erfgoed te onderhouden en te beheren.

Een bescherming als dorpsgezicht komt er wanneer de erfgoedwaarde van een gebied beschouwd wordt als te bewaren omwille van het algemeen belang. Zo’n bescherming als erfgoed is ook iets om trots op te zijn. Het betekent dat zo’n plek vol met geschiedenis zit, dat er een band is met wie er vroeger heeft geleefd, dat we de eigenheid ervan willen bewaren, dat mensen er graag wonen of op bezoek komen,…

Wat is een (erfgoed)beheersplan?

Een beheersplan voor beschermd erfgoed, bijvoorbeeld voor een beschermd dorpsgezicht, bevat een beschrijving van het beschermde geheel en van al zijn onderdelen. Het bevat ook een visie op de toekomst van het gebied. Die visie houdt rekening met alle vormen van erfgoed in een beschermd dorpsgezicht, bijvoorbeeld ook met kleine elementen in het landschap zoals bomen en perceelsafsluitingen. Een beheersplan is 24 jaar geldig.

Met een beheersplan kan er financiële ondersteuning worden verkregen voor bepaalde onderhouds- en renovatiewerken.

 

Wat zijn de gevolgen van zo’n beheersplan?

Een beheersplan vormt voor de Vlaamse overheid een kader. Binnen dat kader worden aanvragen voor toelatingen of vergunningen beoordeeld en worden ook aanvragen voor erfgoedpremies beoordeeld.

In een beheersplan worden een aantal werkzaamheden opgesomd die de erfgoedwaarde van het dorpsgezicht beschermen of versterken. Voor die werkzaamheden hoeft u geen toelating meer aan te vragen zodra het beheersplan goedgekeurd is. Dit betekent een vrijstelling. Zo wordt de administratieve rompslomp kleiner.

Voor werkzaamheden aan erfgoed dat binnen het beschermd dorpsgezicht valt, kunt u pas een erfgoedpremie aanvragen als er eerst een goedgekeurd beheersplan is.

Wie neemt het initiatief voor zo’n beheersplan? En waarom?

Het initiatief om een beheersplan op te maken voor het beschermd dorpsgezicht van de dorpskern van Houtave komt van de gemeente Zuienkerke. De gemeente wil zo eigenaars ondersteunen en ontlasten, rechtszekerheid bieden, en daarnaast ook het dorpsgezicht van Houtave bewaren, versterken en een toekomst geven.

De Vlaamse Gemeenschap is bevoegd voor onroerend erfgoed, zoals monumenten en dorpsgezichten. De Vlaamse overheid bepaalt welk erfgoed beschermd is, en waarom. Vlaanderen stelt ook regels op om dat erfgoed te beheren en het in goede staat te behouden. Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van een goedgekeurd beheersplan, waarbij je voor bepaalde werkzaamheden binnen een beschermd gebied énkel een erfgoedpremie kunt krijgen als er eerst een goedgekeurd beheersplan is.

Wat betekent het beheersplan voor het beschermd dorpsgezicht van Houtave voor mij als eigenaar?

Doordat er straks een goedgekeurd beheersplan zal zijn, kunnen eigenaars voor bepaalde werkzaamheden een erfgoedpremie aanvragen.

Een ander voordeel is dat in het beheersplan verschillende werkzaamheden zullen worden opgelijst. Voor die werkzaamheden hoeft u dan geen toelating meer aan te vragen. Voor andere werkzaamheden hebt u die toelating wél nodig.

Een voorbeeld: u wil uw gevel schilderen en uw pand ligt in het gebied dat beschermd is als dorpsgezicht. Vandaag moet u deze werken melden aan de gemeente, die u vervolgens kan doorverwijzen naar het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap om hiervoor een schriftelijke toelating te verkrijgen. Als er straks een goedgekeurd beheersplan is waarin de schilderwerken opgenomen staan, is dat niet langer nodig. Bovendien kunt u premies tot 40% krijgen als u de werken uitvoert volgens de richtlijnen van het beheersplan.

Heeft het beheersplan gevolgen voor het al dan niet aanvragen van een bouwvergunning?

Nee. Voor werkzaamheden/verbouwingen waarvoor u tot nu een bouwvergunning moet aanvragen bij de gemeente, blijft dat zo. De lijst van bouwvergunningsplichtige werken vindt u hier.

Ik hoorde dat er in het beheersplan mogelijk een informatiefiche komt over mijn woning. Wat betekent dat?

Van alle gebouwen met erfgoedwaarde binnen het beschermd dorpsgezicht van Houtave wordt een informatiefiche opgemaakt. Die fiche bevat:

• een foto van het exterieur van het pand;
• een aanduiding van het pand op de plattegrond van Houtave;
• informatie over het bouwjaar en eventuele verbouwingen;
• een beschrijving van de buitenzijde van het pand;
• een aanduiding van de onderdelen/elementen die erfgoedwaarde hebben;

Heeft u informatie over de geschiedenis van uw pand? Bezit u historische foto’s? Heeft u verbouwingsplannen in de toekomst? Bezorg ze gerust aan de onderzoekers en opstellers van het beheersplan (info@archivolt.be) of boek een afspraak voor een persoonlijk gesprek.

Mijn eigendom is opgenomen op de ‘Inventaris vastgesteld bouwkundig erfgoed’? Wat betekent dat en wat zijn de gevolgen?

Verschillende panden gelegen in de dorpskern van Houtave zijn opgenomen in de Inventaris vastgesteld bouwkundig erfgoed. Het gaat ondermeer om Hoeve Vijverhof, panden in de Kapellestraat (nrs 32 en 36), Kerkhofstraat (nrs 2, 10, 12, 13, 15, 19 en 23), Zakstraat (nr. 1), en de Pastoriestraat (nrs 4, 4A en 11).

Dit betekent dat het gaat om erfgoedobjecten die niet beschermd zijn als monument, maar wel waardevol zijn en als dusdanig in de inventaris van bouwkundig erfgoed zijn opgenomen. Doorgaans kan je voor werkzaamheden aan bouwkundig erfgoed geen erfgoedpremies krijgen. Maar omdat deze woning ook in het beschermde dorpsgezicht van de dorpskern van Houtave liggen, kan dat dus wel.

Meer lezen? Zie: https://www.onroerenderfgoed.be/soorten-erfgoed

Waarom kan mijn buurman, die in dezelfde straat woont, wél een erfgoedpremie krijgen en ik niet?

Dat komt omdat erfgoedpremies er alleen zijn voor beschermd erfgoed. Slechts een deel van de dorpskern van Houtave is beschermd als dorpsgezicht, een ander deel dus niet. Zo maken bijvoorbeeld in de Kapellestraat enkel panden en percelen met de nummers 32 tot 44 deel uit van het beschermde dorpsgezicht. Enkel deze eigendommen komen dus in aanmerking voor erfgoedpremies voor bepaalde werkzaamheden, wat niet het geval is voor andere panden en percelen in de straat.

Let wel: we hebben het hier alleen over erfgoedpremies, en dus niet over mogelijke andere overheidspremies die los staan van dit traject.

Mijn pand of perceel ligt binnen het beschermde dorpsgezicht. Voor welke werken kan ik een erfgoedpremie krijgen?

Dat zal afhangen van de erfgoedelementen van uw pand of perceel, en van de opgesomde beheersmaatregelen in het beheersplan. Cruciaal is altijd dat het ingrepen zijn die noodzakelijk zijn voor het “behoud en de herwaardering van de erfgoedwaarde” van het dorpsgezicht. Sowieso gaat het enkel om werken aan de buitenschil van uw huis, aan landschapselementen of aan het openbaar domein.

Voorbeelden van werken die gesubsidieerd kunnen worden, zijn bijvoorbeeld herstel of vervangen van ramen naar oorspronkelijk model, aanplant van bepaalde bomen en struiken, herstel van voegwerk of baksteenmetselwerk, herschilderen gevels, herstel dakaansluitingen of dakbedekking etc. – telkens onder de voorwaarde dat ze de erfgoedwaarde van het geheel (in dit geval het beschermde dorpsgezicht) versterken, en dat de werken gebeuren volgens de richtlijnen van het beheersplan.

Ik heb bepaalde werken gepland aan de buitenschil van mijn huis, dat gelegen is binnen het beschermde dorpsgezicht. Hoe weet ik of die werken in aanmerking komen voor een premie?

Ter voorbereiding van dit beheersplan kan u ook een afspraak maken voor een individueel gesprek op 20, 21 of 22 maart en bekijken we samen uw specifieke vraag.
Let wel: om recht te hebben op een erfgoedpremie mogen de werken nog niet aangevat zijn! Het kan dus voordeliger zijn voor u om geplande werken nog even uit te stellen, zodat u ook van de premie kunt genieten."

Ik ben eigenaar van een onbebouwd perceel gelegen binnen het beschermd dorpsgezicht. Zijn de premies enkel bedoeld voor gebouwen?

Binnen een beschermd dorpsgezicht kunnen verschillende zaken erfgoedwaarde hebben: bepaalde panden, maar ook kleine elementen in het openbaar domein, kreekruggen, natte gronden en vlieten, etc.

Er kunnen dus ook erfgoedpremies worden verkregen voor werken met betrekking tot het landschap, denk aan afsluitingen, onderhoud of herstel van bepaalde beplanting, elementen in tuinaanleg, het plaatsen van bepaalde inheemse hagen etc.

Hoe worden de bewoners (eigenaars, huurders, gebruikers…) betrokken bij de opmaak van het beheersplan?

De gemeente Zuienkerke en de onderzoekers van Archivolt willen alle betrokkenen zo goed mogelijk betrekken bij de opmaak van het beheersplan. De communicatie zal dan ook open verlopen.

De vragen en antwoorden die u hier leest zijn een eerste belangrijke bron van informatie voor alle betrokkenen. Ze zullen worden aangevuld als er nieuwe vragen opduiken.

Dit zijn belangrijke momenten om u nog meer te informeren:

Op 17 maart 2025 om 19 uur in De Maere: infoavond voor alle eigenaars en bewoners binnen het beschermd dorpsgezicht van Houtave.

Op 20, 21 en 22 maart 2025: studiebureau Archivolt komt naar Houtave voor individuele gesprekken met eigenaars en bewoners. Een tijdstip vastleggen is mogelijk via dit reservatieformulier.

Op 10 mei 2025 organiseren we in Houtave van 14 tot 15.30 uur een erfgoedwandeling. Iedereen is welkom. We vertrekken aan de kerk. Meer info volgt nog via deze website.

Kan ik input geven voor het beheersplan? En hoe?

Absoluut! Graag! Hoe meer informatie er beschikbaar is, hoe beter, concreter en bruikbaarder het beheersplan kan worden.

Waar hebben we het dan over?

• oude foto’s van huizen, straten, of van het dorp,…
• oude plannen van uw huis;
• informatie over graven op het kerkhof;
• verhalen over het leven in Houtave vroeger;

Foto’s van de meest diverse gelegenheden kunnen nuttig zijn, denk aan trouwfoto’s voor de kerk, foto’s van een verjaardagsfeest in de tuin, foto’s van kermissen, foto’s van processies,…

Op dit adres kunt u altijd terecht: info@archivolt.be

Ik woon (niet) in het beschermde gebied, en erfgoed interesseert mij (zeker dat van Houtave). Kan ik actief meehelpen?

Zeker! Spreek de onderzoekers van Archivolt aan op de erfgoedwandeling of contacteer hen op info@archivolt.be.

Het opmaken van een erfgoedbeheersplan Is een vervolg op het project “DNA van het Dorp “(12/2023).

Om de komende 24 jaar een goed beleid te voeren voor het beschermde dorpszicht van Houtave is de opmaak van zo’n plan essentieel.

Het erfgoedbeheersplan wordt opgemaakt in samenwerking met een bureau voor erfgoedonderzoek, Archivolt.

Doelstellingen van het project zijn onder andere:

- Praktische werkinstrument en richtsnoer voor lezers van het plan (eigenaars van panden, bewoners, lokaal bestuur en erfgoedconsulenten)

- Proactieve uitstippeling van beleid mbt ruimtelijke ordening en erfgoed voor Houtave mogelijk maken

- Duidelijkheid voor eigenaars van panden met erfgoedwaarde wat kan en waarvoor subsidies mogelijk zijn voor restauraties/aanpassingen aan hun eigendom.

Uiteraard zullen de inwoners & eigenaars van huizen in het beschermde dorpszicht van Houtave hieraan kunnen participeren.

Meer nieuws volgt binnenkort!